فشار خون و تاثیر چرب و چیلی های بد بر آن
۱۷ ماه می در تقویم سلامت جهانی به عنوان روز جهانی مقابله با <<فشار خون بالا>> نامگذاری شده است که در سال جاری میلادی مصادف با ۲۸ اردیبهشت خواهد بود. هدف از این اقدام افزایش آگاهی عمومی نسبت به این بیماری، فاکتورهای زمینه ساز و عوارش جدی آن بر سلامتی خواهد بود. پرفشاری خون به افزایش غیرعادی میزان فشار برای جریان خون در جداره عروق اطلاق می شود. فشار خون طبیعی حداکثر ۱۲۰ و حداقل ۸۰ میلی متر جیوه است که اگر از ۱۴۰ و ۹۰ بالاتر رود، فشار خون بالا اطلاق می شود.
در شرایط استرس زا یا انجام فعالیت جسمانی، طبیعی است که فشار خون کمی افزایش یابد اما در مبتلایان به این بیماری، فشار خون همیشه حتی در شرایط آرامش و استراحت نیز بالاست.
فشار خون در دنیا
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، ۳۰٪ مردان و ۵۰٪ زنان در سنین ۶۵ تا ۷۵ سال مبتلا به فشار خون بالا هستند. گرچه زمینه ابتدا به این بیماری اصولا با افزایش سن، بیشتر خواهد بود اما امروزه شاهد شمار بالای مبتلایان در سنین حوانی و میانسالی هستیم که سبک زندگی مدرن امروز در برز آن نقش دارد. اگر توجه نسبت به این مسئله جدی نلقی نشود، به نظر میرسد تا سال ۲۰۲۵، شمار مبتلایان به این بیماری در دنیا به ۵۶/۱ میلیارد نفر برسد که نشان دهنده ۶۰٪ افزایش آمار است.
انواع فشار خون و علل بروز آن
فشار خون اولیه :
این مشکل مربوط به حدود ۹۰٪ موارد ابتلا به فشار خون است. فشار خون اولیه ناشی از فاکتورهای متعدد است که تاثیرات آن طی چند سال ایجاد می شود. مهم ترین فاکتورها سن و زمینه وراثت هستند. البته نمی توان از تاثیر سبک زندگی نظیر بی تحرکی، چاقی، استعمال دخانیات، الکل و استرس نیز غافل شد. این نوع فشار خون به تدریج پس از ۵۰ سالگی بروز پیدا میکند اما در سنین کمتر نیز دور از انتظار نیست.
مصرف زیاد نمک نیز در افزایش فشار خون نقش دارد. بر اساس مطالعات، بیش از ۸۵٪ مردان و ۶۰٪ زنان مقدار بیشتری نمک در مقایسه با مقدار توصیه شده مصرف میکنند.
فشار خون ثانویه :
نتیجه یک مشکل دیگر سلامتی مانند ناراحتی های کلیوی، غد درون ریز یا ناهنجاری مادرزادی آئورت اتفاق می افتد. همچنین مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد التهاب با زمینه احتباس آب و نمک، داروهای اتساع دهنده مجاری تنفسی مانند اسپری آسم با تاثیر محرک بر قلب و داروهای ضد احتقان به خاطر وجود ترکیباتی با تاثیر شبیه آدرنالین که در شرایط استرس ترشح می شود، می توانند زمینه ساز پر فشاری خون شوند. البته این نوع فشار خون ممکن است در پی مصرف مواد مخدر نظیر کوکائین و آمفتامین ها نیر ایجاد شود. فشار خون ثانویه ناگهان بروز پیدا میکند و معمولا بسیار بالاست.
علایم ابتدا به پرفشاری خون
فشار خون بالا معمولا بدون علامت است و این مسئله باعث بروز عوارض طی مدت طولانی می شود در حالی که فرد از مشکل خود اطلاعی ندارد. اما در موارد افزایش خیلی بالای فشار خون ممکن است برخی علائم ظاهر شوند :
- سردرد همراه با احساس خستگی، این نوع درد معمولا در ناحیه پشت گردن و صبح خیلی زود بروز پیدا میکند.
- سرگیجه یا احساس وزوز گوش
- تپش قلب
- خونریزی بینی
- گیجی یا خواب آلودگی
- خواب رفتگی و مورمور در دست ها و پاها
به طور کلی در مورد همه بیماری ها پیشگیری و رعایت سبک زندکی سالم کاملا ضروری است.
در زمینه تعذیه باید اشاره کرد که برنامه غذایی متعادل و متنوع شامل مصرف کافی میوه ها و سبزیجات، کاهش مصرف نمک، مصرف متعادل کاقئین و افزایش خوراکی های حاوی امگا ۳ در پیشگیری و کنترل فشار خون نقش دارند.
انجام تمرینات منظم ورزشی به مدت حداقل ۲۰ دقیقه در روز نیز از دیگر راهکارهای موثر کنترل فشار خون است.
کاهش وزن نیز کاملا بر کنترل فشار خون تاثیر دارد به طوری که ۵/۲ کیلوگرم کاهش وزن باعث کاهش ۵ میلی متر جیوه در فشار خون حداکثری خواهد بود.
انجام تمرینات ریلکسیشن و روش های کسب آرامش برای دوری از استرس و مدیریت بهتر شرایط روحی نیز دیگر فاکتور موثر در پیشگیری و کنترل فشار خون است.
در صورتی که فشار خون با چنین اقداماتی کنترل نشود و پزشک مصرف دارو را لازم بداند، حتما باید دارو در دوز و مدت توصیه شده مصرف گردد. البته معمولا با یک نوبت اندازه گیری فشار خون نمی توان پرفشاری خون را تشخیص داد و نیاز به کنترل در سه مرحله خواهد بود و فرد باید در حالت آرامش و نشسته باشد.
